پخش کنندگان شايعه

هيچ فرد يا طبقه ي اجتماعي از شايعه مصون نيست

شايعه بيش از آن که به منبع توليد نيازمند باشد به پخش کنندگانش وابسته است. پخش کنندگاني که از نظر ديگران به کاري خلاف عرف اجتماع مشغولند و بنيان هاي اجتماعي را با کار خود متزلزل مي سازند.
درست است که انتشار شايعه جرم محسوب مي شود. اما انتشاردهندگان آن را نمي توان مجرماني در رديف ساير خلافکاران و مجرمان دانست. شايعه پرداز ويژگي هاي خاص سني يا قومي ندارد. نمي توان او را با صفاتي چون وراج يا خودنما مشخص کرد. شايعه پراکنان واجد چهره هاي مخوفي همچون ساير تبه کاران نيستند. تازه بسياري از آنها از موجه ترين و مقبول ترين آدم هاي شهر و ديار خويش هستند. متأسفانه بسياري از کساني که به نشر شايعه مي پردازند از ماهيت کار خلاف خود- دست کم به شکل خودآگاه- خبر ندارند. اگر از ايشان پرسيده شود با شايعه پراکنان چه برخوردي بايد کرد اغلب خواستار قاطعانه ترين برخوردها در اين زمينه اند. غافل از اين که خبري که خود به نقل آن مشغول و مفتخرند شايعه اي بيش نيست. لذا طبيعي است انتظار نداشته باشيم شايعه پراکنان از انجام کار خطرناک خود
احساس گناه کنند.
از منظر و ديدگاه مذهبي شايعه چيزي است در رديف بهتان، افترا، غيبت و استهزا، مواردي که هر يک جزء گناهان نابخشودني حساب مي شود. بسياري از شايعه پراکنان به رغم داشتن خصلت هاي مذهبي قوي به دليل غافل بودن از عملي که انجام مي دهند، هيچ گاه خود را شماتت نمي کنند. اگر شايعه پراکنانِ ديندار مي دانستند کاري که مي کنند گناه است، حتماً مي شد انتظار داشت که ديگر به گرد اين کردار ناپسند نگردند.
بسياري کوشيده اند در مورد هوش و شخصيت شايعه پراکنان مطالعاتي انجام دهند. اما در هيچ يک از موارد، بين بهره ي هوشي کم تر يا بيشتر، تعادل و عدم تعادل يا پختگي و ناپختگي شخصيت ها و شايعه پراکني ارتباطي نيافتند.
در مطالعه اي ديده شد کساني بيشتر به دنبال اخبار داغ براي نقل کردن هستند که از محبوبيت زيادي در ميان ديگران برخوردار نيستند، و به اين ترتيب به دنبال جلب توجه و ارتقا جايگاه خود در ميان جمع هستند.
شايعه از دل خبرها ريشه مي گيرد، اما هر خبري شايعه نمي شود. در دنياي امروز اخبار بي شماري وجود دارند که قابليت تبديل شدن به شايعه را دارند. اما فقط برخي از آن ها به شايعه بدل مي گردند. خبرهايي شايعه مي شوند که شايعه سازان آمادگي گسترش آن ها را داشته باشند. پيش داوري مثبت يا منفي نسبت به يک فرد يا گروه
تعيين مي کند که فرد شايعه پراکن آمادگي انتشار شايعه را داشته باشد يا خير. شايعه در مورد کساني که مورد توجه هستند و نسبت به آنها پيش داوري هايي در سطح اجتماع وجود دارد بيشتر انتشار مي يابد تا در مورد آدم ها و رخدادهاي ناشناخته.
گاه شايعه به نحو تعجب برانگيزي خيلي سريع پخش مي شود. به نظر مي رسد عمده ترين دليل آن را بايد در اهميت بيش از حد موضوع نزد شايعه پراکنان جست. آن زمان که شايعه پراکن همه ي امور خود را رها مي کند و هم و غم خود را صرف انتشار شايعه اي مي کند، ديگر چيزي جلودار گسترش آن نيست. مردم به دلايل و انگيزه هاي مختلف مي کوشند تا شايعه اي را پيش از آنکه با گفته شدن از منبعي ديگر ارزش خود را از دست بدهد براي ديگران تعريف کنند؛ غافل از اين که آن چه با خود اين سو و آن سو مي برند مهم تر از نتيجه اي است که به دنبال آن هستند.
منبع مقاله :
آتش پور، سيد حميد؛ (1388)، اعتياد به کار( روان شناسي معتادين به کار )، تهران: نشر قطره، چاپ اول